Zorg voor een goede bodem, zo ontwikkel je gezond gras voor je paarden. Blind kalken, kunstmest en drijfmest inzetten is omwille van meerdere redenen geen goed idee, je gras gaat er misschien wel explosief van groeien maar is dan vooral ook een suiker en eiwitbom. Het vernietigt je bodemleven en dat is nu juist nodig om ervoor te zorgen dat je grassen en kruiden de juiste voedingsstoffen kunnen opnemen. Beter is het om de paardenmest te composteren en terug te gebruiken voor de bemesting van de weides. Door compost te maken van de paardenmest bespaar je ook op de kosten om de mest af te voeren en andere meststoffen in te kopen. Verder maak je de cirkel rond waardoor de bodem niet verder uitgeput wordt, maar de mineralen en sporenelementen teruggegeven worden aan eigen bodem. Je investeert in goede voeding voor je paarden dus krijg je goede mest en dat is goud waard, het zou jammer zijn moest de boer dit onder zijn maisakker ploegen.
Maar hoe maak je nu goede compost van paardenmest? In de ideale wereld meng je 1/3de paardenmest onder 2/3de bruin materiaal (stro, houtsnippers, bladeren, enz.), zo krijg je mooie stikstofarme en bodemstructuur verbeterende compost. Maar als je weet dat een paard jaarlijks 15,5 ton mest produceert en we op een Equi Habitat geen stallen met stro hebben, is dit bijna niet haalbaar. Het voordeel van paardenmest met een koolstof/stikstof verhouding van 25:1 is dat dit ook zonder toevoegingen van bruin materiaal composteert. Probeer wel zoveel mogelijk ander materiaal zoals afval hooi en bladeren in de composthoop te verwerken om tot een betere compost te komen. Onkruiden die in het zaad staan zoals ridderzuring en kruiskruid voeg je dan weer beter niet toe aan de composthoop, dit om de verdere verspreiding ervan via de zaden te voorkomen.
Om een goede compost te krijgen is het belangrijk dat de mest/composthoop voldoende zuurstof krijgt, d.w.z. niet te hoog of breed maken en vooral de mest niet aanduwen door er met de kruiwagen nog eens over te rijden. Door onderaan snoeiafval als luchtbed te gebruiken zorg je ook daar voor voldoende zuurstof. Als het composteringsproces goed loopt gaat de hoop al snel richting 60°C en koelt deze dan langzaam af, daarna komen de compostwormen en zij zetten nog eens alles om tot mooie wormencompost. Voor alle duidelijkheid: compostwormen zijn geen regenwormen en al zeker geen parasitaire wormen voor paarden. Eens de compostwormen verdwenen zijn is de compost klaar voor gebruik. Typisch is dit pas na een jaar en hou je maar 30% tot 50% van het originele vollume over. Het eindresultaat dient er als bosgrond uit te zien, het dient ook zo te ruiken. In het begin verloopt het composteren niet altijd even goed, dit kan komen door de afwezigheid van een goede compost-starter of compostwormen. Door eenmalig je composthoop te enten met bijna rijpe compost die nog veel compostwormen bevat, los je dit probleem op, ook het toevoegen van Microferm kan hierbij helpen. Laat bij het uitrijden van je compost onderaan de composthoop steeds het snoeiafval met wat compost liggen, zo ent je vanzelf de nieuwe composthoop die je op die plek terug zult opbouwen.
Hoeveel van deze compost moet je nu uitrijden over het land? In principe hangt dit af van het type bodem en de aanwezige stikstof en fosfaat voorraden in de bodem. Globaal gezien ligt dit meestal ergens tussen de 3 en 10 ton compost per hectare per jaar. Volg hierbij niet de standaard bemestingsadviezen die in de meeste gevallen een maximum bemesting voorstellen en dit zelfs zonder de aanwezige stikstof voorraden in de bodem te analyseren. Kies voor een bodemanalyse die ook op stikstof test en voor een paard en ecologisch verantwoord bemestingsadvies. Aangezien we vanuit ecologisch standpunt meestal teveel paarden op een te beperkte oppervlakte houden, wilt dit ook zeggen dat er veelal meer compost zal zijn dan nodig/goed is voor de bodem.
De compost uitrijden doe je het liefst niet in de winter wanneer het bodemleven beperkter is door de koude. De beste periode hiervoor is eigenlijk oktober maar dan mag het in de meeste gevallen niet volgens de wet (afhankelijk van geografische locatie en bodemtype). Men blijft deze compost als dierlijke mest bekijken, een periode waarop je dit wel zeker in Nederland en België mag uitrijden is tussen 16 februari en 31 augustus. Het voordeel van in maart te bemesten met de compost van eigen paardenmest is dat deze nog voldoende kan opgenomen worden door de bodem en je de paarden tot laat in het jaar op de weide kan laten grazen. Bodemverbeteraars zoals: zeeschelpenkalk, bio gips, lava, Keltisch zeezout en kleimineralen kan je het hele jaar strooien. Wel doe je dit bij voorkeur als het gras nog niet te lang staat, dus is maart is hiervoor ook het ideale moment.
Om de 3 à 5 jaar een bodemanalyse laten uitvoeren en dan een meerjarenplan laten opmaken voor bemesting en bodemverbetering is zeker aan te bevelen. Verder kan je ook op basis van de (on)kruiden die er groeien veel te weten komen over de conditie van de bodem.
Bovenstaande tabel mogen we gebruiken van GroeiBalans, ben je helemaal gefascineerd geraakt door bodembiologie, dan is een diepgaande cursus bij GroeiBalans gericht op landbouwers of natuurbeheerders zeker een aanrader.
Dit artikel maakt deel uit van de reeks: In één jaar van weide, over Paddock Paradise, tot Equi Habitat
Elke maand publiceren wij een nieuw artikel uit deze reeks, een samenvatting van deze 12 artikels werd gebundeld tot één artikel in het EquiDay magazine 2018 dat op 13 oktober 2018 op het EquiDay evenement gratis beschikbaar zal zijn en later dit jaar ook digitaal geraadpleegd zal kunnen worden.
Bronnen:
https://www.vlm.be/nl/SiteCollectionDocuments/Publicaties/mestbank/Brochure_paardenhouderij.pdf
https://www.vlm.be/nl/SiteCollectionDocuments/Publicaties/mestbank/normen_2009.pdf
http://paarden.vlaanderen/uploads_docs/2009-09-08-11-31-09_Milieuvergunningen%20-%20Brochure.pdf