Zorg voor een goede bodem, zo ontwikkel je gezond gras voor je paarden. Blind kalken, kunstmest en drijfmest inzetten is omwille van meerdere redenen geen goed idee, je gras gaat er misschien wel explosief van groeien maar is dan vooral ook een suiker­ en eiwitbom. Het vernietigt je bodemleven en dat is nu juist nodig om ervoor te zorgen dat je grassen en kruiden de juiste voedingsstoffen kunnen opnemen. Beter is het om de paardenmest te composteren en terug te gebruiken voor de bemesting van de weides. Door compost te maken van de paardenmest bespaar je ook op de kosten om de mest af te voeren en andere meststoffen in te kopen. Verder maak je de cirkel rond waardoor de bodem niet verder uitgeput wordt, maar de mineralen en sporenelementen teruggegeven worden aan eigen bodem. Je investeert in goede voeding voor je paarden dus krijg je goede mest en dat is goud waard, het zou jammer zijn moest de boer dit onder zijn maisakker ploegen.

Maar hoe maak je nu goede compost van paardenmest? In de ideale wereld meng je 1/3de paardenmest onder 2/3de bruin materiaal (stro, houtsnippers, bladeren, enz.), zo krijg je mooie stikstofarme en bodemstructuur verbeterende compost. Maar als je weet dat een paard jaarlijks 15,5 ton mest produceert en we op een Equi Habitat geen stallen met stro hebben, is dit bijna niet haalbaar. Het voordeel van paardenmest met een koolstof/stikstof verhouding van 25:1 is dat dit ook zonder toevoegingen van bruin materiaal composteert. Probeer wel zoveel mogelijk ander materiaal zoals afval hooi en bladeren in de composthoop te verwerken om tot een betere compost te komen. Onkruiden die in het zaad staan zoals ridderzuring en kruiskruid voeg je dan weer beter niet toe aan de composthoop, dit om de verdere verspreiding ervan via de zaden te voorkomen.

Om een goede compost te krijgen is het belangrijk dat de mest/composthoop voldoende zuurstof krijgt, d.w.z. niet te hoog of breed maken en vooral de mest niet aanduwen door er met de kruiwagen nog eens over te rijden. Door onderaan snoeiafval als luchtbed te gebruiken zorg je ook daar voor voldoende zuurstof. Als het composteringsproces goed loopt gaat de hoop al snel richting 60°C en koelt deze dan langzaam af, daarna komen de compostwormen en zij zetten nog eens alles om tot mooie wormencompost. Voor alle duidelijkheid: compostwormen zijn geen regenwormen en al zeker geen parasitaire wormen voor paarden. Eens de compostwormen verdwenen zijn is de compost klaar voor gebruik. Typisch is dit pas na een jaar en hou je maar 30% tot 50% van het originele vollume over. Het eindresultaat dient er als bosgrond uit te zien, het dient ook zo te ruiken. In het begin verloopt het composteren niet altijd even goed, dit kan komen door de afwezigheid van een goede compost-starter of compostwormen. Door eenmalig je composthoop te enten met bijna rijpe compost die nog veel compostwormen bevat, los je dit probleem op, ook het toevoegen van Microferm kan hierbij helpen. Laat bij het uitrijden van je compost onderaan de composthoop steeds het snoeiafval met wat compost liggen, zo ent je vanzelf de nieuwe composthoop die je op die plek terug zult opbouwen.

Hoeveel van deze compost moet je nu uitrijden over het land? In principe hangt dit af van het type bodem en de aanwezige stikstof en fosfaat voorraden in de bodem. Globaal gezien ligt dit meestal ergens tussen de 3 en 10 ton compost per hectare per jaar. Volg hierbij niet de standaard bemestingsadviezen die in de meeste gevallen een maximum bemesting voorstellen en dit zelfs zonder de aanwezige stikstof voorraden in de bodem te analyseren. Kies voor een bodemanalyse die ook op stikstof test en voor een paard en ecologisch verantwoord bemestingsadvies. Aangezien we vanuit ecologisch standpunt meestal teveel paarden op een te beperkte oppervlakte houden, wilt dit ook zeggen dat er veelal meer compost zal zijn dan nodig/goed is voor de bodem.

De compost uitrijden doe je het liefst niet in de winter wanneer het bodemleven beperkter is door de koude. De beste periode hiervoor is eigenlijk oktober maar dan mag het in de meeste gevallen niet volgens de wet (afhankelijk van geografische locatie en bodem­type). Men blijft deze compost als dierlijke mest bekijken, een periode waarop je dit wel zeker in Nederland en België mag uitrijden is tussen 16 februari en 31 augustus. Het voordeel van in maart te bemesten met de compost van eigen paardenmest is dat deze nog voldoende kan opgenomen worden door de bodem en je de paarden tot laat in het jaar op de weide kan laten grazen. Bodemverbeteraars zoals: zeeschelpenkalk, bio gips, lava, Keltisch zeezout en kleimineralen kan je het hele jaar strooien. Wel doe je dit bij voorkeur als het gras nog niet te lang staat, dus is maart is hiervoor ook het ideale moment.

Om de 3 à 5 jaar een bodem­analyse laten uitvoeren en dan een meerjarenplan laten opmaken voor bemesting en bodemverbetering is zeker aan te bevelen. Verder kan je ook op basis van de (on)kruiden die er groeien veel te weten komen over de conditie van de bodem.

Voor je gaat ingrijpen op een landschap en de gewoontes van je paarden is het belangrijk dat je eerst je paarden en omgeving observeert. Paarden hebben namelijk zo hun gewoontes, looppaden en vaste mestplaatsen. Ook zijn er mogelijk plekken waar ze nerveus worden of gaan staan om te rusten. Naar het ontwerp toe is het belangrijk om deze te respecteren. Waar mogelijk behoud je dus de reeds gevormde paden en enkele van deze plaatsen.

Welke beplanting, bomen en strui­ken zijn er momenteel aanwezig? Heb je giftige exemplaren staan, houd dan rekening hoe deze best geïntegreerd worden. Giftig is in de meeste gevallen ook enkel na een zware overdosis van planten waar paarden normaal gezien zelfs niet van eten. Als ze er wel van eten zoals bijvoorbeeld de vers gevallen eikels is dit in geringe dosis zeker niet slecht voor ze. Je kan er ook voor zorgen dat je het stuk track onder de eik(en) in september en oktober afsluit voor de paarden. Er is in ieder geval geen enkel excuus om een eik te kappen. Heb je echter bijvoorbeeld Amerikaanse vogelkers staan haal die er dan maar snel uit. Alle Prunus soorten geven een risico op blauwzuur­vergiftiging bij paarden maar de Amerikaanse vogelkers wordt ook niet voor niets bospest genoemd, het is een invasieve exoot die inheemse soorten verdringt.

Februari is ook de maand bij uitstek om de waterbalans in kaart te brengen. Zo zijn er mogelijk stukken die onder water komen te staan of echt drassig zijn. Dit op zich moet geen reden zijn om er geen pad aan te leggen aangezien ze in de zomer perfect begaanbaar kunnen zijn. Wel geeft dit aan welke stukken van je track je in de winter en meest natte weken van het jaar best afsluit. Modder voorkomen is namelijk beter dan genezen.

Het laagste punt is in veel gevallen ideaal voor de aanleg van een veedrinkpoel. Een centraal punt op je perceel of in het landschap is dan weer ideaal als locatie voor een berg waarop paarden een goed uitzicht hebben en bijvoorbeeld de dreiging van het maïs etende monster dat aan het oogsten is beter kunnen inschatten.

In veel gevallen zullen paarden bijgevoerd moeten worden met hooi. Zoek naar een centrale en bereikbare locatie voor de opslag van het hooi, berging en de schuilstal. Informeer je m.b.t. eventuele vergunningen voor wat betreft (schuil) stallen, poelen en reliëf­-wijzigingen. De mogelijkheden en beperkingen kunnen sterk ver­schillen afhankelijk van de geografische en kadastrale kenmerken.

Dit artikel maakt deel uit van de reeks: In één jaar van weide, over Paddock Paradise, tot Equi Habitat

Elke maand publiceren wij een nieuw artikel uit deze reeks, een samenvatting van deze 12 artikels werd gebundeld tot één artikel in het EquiDay magazine 2018 dat op 13 oktober 2018 op het EquiDay evenement gratis beschikbaar zal zijn en later dit jaar ook digitaal geraadpleegd zal kunnen worden.

De donkere wintermaanden zijn de ideale tijd van het jaar om op internet op zoek te gaan naar inspiratie voor je Equi Habitat. Inspiratie vindt je uiteraard via google zoekopdrachten waarna je overspoeld wordt met vele foto’s en artikels. Via Pinterest hebben we al vele van deze foto’s en artikels voor jou gebundeld.

Wil je het interactiever? Via onze Faceboek group Equi Habitat & Paddock Paradise Inspiratie kan je direct je vraag stellen of je idee delen, in no-time krijg je feedback van tientallen ervaringsdeskundigen uit de Benelux.

Heb je het graag allemaal wat meer onderbouwd of afgestemd op jou locatie? Dan is een Viva Concept adviessessie en/of onze Equi Habitat cursus zeker aan te bevelen. Vanaf 2018 werden onze workshops omgevormd tot een cursus met 4 sessies ondersteund door een syllabus. Eventuele open plaatsen kunnen ingevuld worden door mensen die wensen in te schrijven op één specifieke module.

Indien je jezelf nog verder wenst te verdiepen kunnen we zeker onderstaande boeken aanbevelen:

• Paddock Paradise (Nederlands) – Een gids voor het natuurlijk houden van paarden (ook in het Frans te verkrijgen)
• Ontwikkelen van een kruidenrijk grasland
• Paard & Plant Jaarkalender
• Enz.

Voor je gaat ontwerpen en plannen, denk eens na over enkele vragen zoals onderstaande:

• Hoeveel aparte paddocks en tracks wil je kunnen creëren door gebruik te maken van mobiele schrikdraadpoorten? Dit voor het integreren of (tijdelijk) splitsen van kuddes, het eventueel bijvoeren van bepaalde paarden, rustplek na eventuele verdoving, enz.
• Wens je de weides nog te kunnen hooien? Let dan op met de inrichting, beperk het aantal slingerpaden en voorkom teveel opdelingen van weides.
• Is er een berging vereist? Wat dient er opgeborgen te worden? Een volle vracht hooi vraagt wel wat plaats …
• Ga je de paardenmest composteren om te gebruiken als bemesting voor de weides? Voorzie dan voldoende plaats …
• Welke plaatsen dienen toegankelijk te blijven met wagen en trailer, kleine/grote tractor?
• Enz.

Maak ook een lijstje met elementen die je zeker wel en zeker niet wenst te integreren:

• Poel
• Berg
• Rolplaats
• Schuilstal
• Boomstammen als hindernis
• Knotwilgen
• Eetbare paardenhagen
• Enz.

Dit artikel maakt deel uit van de reeks: In één jaar van weide, over Paddock Paradise, tot Equi Habitat

Elke maand publiceren wij een nieuw artikel uit deze reeks, een samenvatting van deze 12 artikels werd gebundeld tot één artikel in het EquiDay magazine 2018 dat op 13 oktober 2018 op het EquiDay evenement gratis beschikbaar zal zijn en later dit jaar ook digitaal geraadpleegd zal kunnen worden.